Nowe Lato, Dobre Lato
Inszy czas nadchodzi
Z wesołością i z radością
Jezus nam się rodzi.
Wiawat, wiwat Jezusowi
Wiawat, wiwat boskiemu synowi
Wiwat an wieki!
Kur na dachu, w wielkim strachu
skrzydełkami wieje
Z wesołością i z radością
Do Jezusa pieje.
Wiwat, wiwat Jezusowi
Wiwat wiwat boskiemu synowi
Wiwat na wieki!
Panieneczka jak laleczka
Śliczna sie przebiera
Z wesołością i z radością
Jezusa powija.
Wiwat, wiwat Jezusowi
Wiwat wiwat boskiemu synowi
Wiwat na wieki!
Na góreczce zameczek
na góreczce, liptum tirdum
dana, dana, zameczek, zameczek.
W tym zameczku ni ma nic
w tym zameczku, liptum tirdum
dana, dana, ni ma nic, ni ma nic.
Ino jedno paninka
ino jedno, liptum tirdum
dana, dana, paninka, paninka.
Wyglundała z okinka
wyglundała, liptum tirdum
dana, dana, z okinka, z okinka.
Miała matka córy trzy
miała matka, liptum tirdum
dana, dana, córy trzy, córy trzy.
Nie wiedziała jak który
nie wiedziała, liptum tirdum
dana, dana, jak który, jak który.
Pierwszyj było Barbara
pierwszy było, liptum tirdum
dana, dana, Barbara, Barbara.
Chłopcom buzi dawała
chłopcom buzi, liptum tirdum
dana, dana, dawała, dawała.
Drugi było Zofija
drugibyło, liptum tirdum
dana, dana, Zofija, Zofija.
Ładnie w tańcu wywija
ładnie w tańcu, liptum tirdum
dana, dana, wywija, wywija.
Trzeci było Dorota
trzeci było, liptum tirdum
dana, dana, Dorota, Dorota.
Miała wianek ze złota
miała wianek, liptum tirdum
dana, dana, ze złota, ze złota.
Ostatki w Łęczyckim obchodzone były hucznie i tak jest do dziś dnia. Zwykle kolędowali po domach przebierańcy, komedianci, przebrani za Cygana, Niedźwiedzia, dziada i babę. Obecnie przebrania są bardzo różne. Kolędowane najlepiej robić z kapelą, ale można także śpiewać wesołe pieśni, jak powyżej. Zwykle robi się psikusy i żarty, oczekując w zamian alkoholu, placków lub drobnych pieniędzy.
Sioła jelinia koriec siminia,
co nie wysioła na poły dała
na poły, na poły dała.
Kto mi wyorie dom połowiczke
na poły, na poły dom połowiczke.
Kto mi zasieje dom połowiczke
na poły, na poły dom połowiczke.
Kto mi wybierie dom połowiczke
na poły, na poły dom połowiczke.
Kto mi wysuszy dom połowiczke
na poły, na poły dom połowiczke.
Kto mi wymłóci dom połowiczke
na poły, na poły dom połowiczke.
Kto mi wtriepie dom połowiczke
na poły, na poły dom połowiczke.
Kto mi wycesze dom połowiczke
na poły, na poły dom połowiczke.
Kto mi wyprindzie dom połowiczke
na poły, na poły dom połowiczke.
Kto płótno zrobi na połowiczke
na poły, na poły dom połowiczke.
Płótno zrobi knop!
Pieśń od Górali Czadeckich. Związana jest z przedchrześcijańskimi obrzędami wiosennymi, mającymi pobudzić siły przyrody, przywołać płodność i urodzaj ziemi. Pieśń wykonuje się podczas ostatków, tuż przed północą. Społeczność (cała wieś) tańczy (korowód) dookoła mężczyzny przebranego za jelenia, schowanego pod płachtą. Po ostatniej zwrotce wszyscy klaszczą (jedno klaśnięcie) i jeleń wyskakuje spod płachty. Według tradycji wszyscy w milczeniu rozchodzą się do domów.
W rajskim ogródku rosła lilija
A któż ją sadził? – Panna Marynia.
Jak sadziła, tak sadziła
Tak liliji podliwała
Panna Marynia.
I przyszedł do nij tatunio jeji
– Daj mi Maryniu kwatek z liliji.
– Nie dam, nie dam ni kwiateczka,
Bo mi uschnie lilijeczka
Ja ją sadziła
Boga prosiła.
I przyszła do nij mamunia jeji
– Daj mi Maryniu kwatek z liliji.
– Nie dam, nie dam ni kwiateczka,
Bo mi uschnie lilijeczka
Ja ją sadziła
Boga prosiła.
I przyszedł do nij braciszek jeji
– Daj mi Maryniu kwatek z liliji.
– Nie dam, nie dam ni kwiateczka,
Bo mi uschnie lilijeczka
Ja jo sadziła
Boga prosiła.
I przyszedł do nij najmilszy jeji
– Daj mi Maryniu kwatek z liliji.
– Zabierz, zabierz do kwiateczka,
Juz nie uschnie lilijeczka
Tobie sadziłam
Boga prosiłam.
Po nagabok panie gospodarzu do ciebi
Prosił ci Pan Jezus na poradeńke do siebi
Obiecał ci sto kop żyta na polu
A dajże ci Boże, szczęścia i zdrowia
W Twoim domu!
Po nagabok pani gospodyni do ciebi
Prosił ci Pan Jezus na poradeńke do siebi
Obiecał ci sto kop pszenicy na pol’u
A dajże ci Boże, szczęścia i zdrowia
W Twoim domu!
Po nagabok panie gospodarzu do ciebi
Prosił ci Pan Jezus na poradeńke do siebi
Obiecał ci sto kop siana na łące
A dajże ci Boże, szczęścia i zdrowia
Twojej żonce!
Tam u Jasieńka kalinowy sadek, kalina
Chodzi tam Jasio, na skrzypeczkach gra
wesoło.
Przyszed do niego Tatunio jego i woła
Chodź, Jasiu do dom, dawno cie wołom
bo już czas.
Do dom nie pójde aż tonejka dujde, aż dujde
ni ma tu tego kochania mego
co ja wiem.
Przyszła do niego matejka jego i woła
Chodź, Jasiu do dom, dawno cie wołom
bo już czas.
Do dom nie pójde aż tonejka dujde, aż dujde
ni ma tu tego kochania mego
co ja wiem.
Przyszła do niego najmilsza jego i woła
Chodź, Jasiu do dom, dawno cie wołom
bo już czas.
Tonejka duszeł, z najmilszo poszed, już poszed
Kasiejku moja tyś mi najmilsza i najładniejsza,
bądź moją.
Trząsł ci Jasiejko na Gody jabłka, róży kwiat
Hej róży kwiat
Świeco ci gwiazdy, chwali cie każdy, cały świat
Przyszedł do niego tatuniu jego, róży kwiat
Hej róży kwiat
Świeco ci gwiazdy, chwali cie każdy, cały świat
Przyszła do niego, najmilsza jego
Hej róży kwiat
Świeco ci gwiazdy, chwali cie każdy, cały świat
Scenariusz kolędniczy na bazie tradycyjnego kolędowania w Łęczyckim za: J. P. Dekowski, Z. Hauke, Folklor Ziemi Łęczyckiej, wyd. COMUK, Warszawa 1981. Kolędnicy dołożyli fragmenty o turoniu w 2020 r. Teksty i melodie zaczerpnięte od przesiedleńców z Kresów na Dolny Śląsk.
BABA
Witam was tu zgormadzeni,
dobrej wieści upragnieni.
Radość, radość niebywała
nowa światłość nam nastała!
ANIOŁ
Gloria, gloria in excelsis Deo!
A oto ja anioł boży, niechaj sie nikt nie trwozy,
bo dziś w miasteczku Betlejem
wesoła nowina,
bo Panna czysta porodziła Syna.
DIABEŁ
Ja wysłannik Belzebuba, będę kusił ród Jakuba
Już pół świata obleciałem, dziwne cuda tam widziałem,
rzeki płoną, mówią woły, tam gdzie miasto – dzis som doły,
ognim zieją stare góry, nad Betlejem czarne chmury.
WSZYSCY – śpiew na melodię Kłap kozuniu
Kłap turoniu do chaty, do chaty bo gospodarz bogaty
Kłap turoniu za piecyk, za piecyk czy tam nie ma dzieweczek
Kłap turoniu do portfela, do portfela zrobisz ze mnie milionera
Kłap turoniu do garnka, do garnka bo tam będzie niespodzianka
Tańcował turoń między diabłami, aż sie przewrócił do góry nogami.
SCENKA cucenia turonia byla zazwyczaj improwizowana. Podsuwano mu ciastka, cukierki, zwykle za trzecim razem wstawał.
WSZYSCY
Idź turoniu do domu, do domu nie zawadzaj nikomu
bo ci babka wypiła kwas, wypiła kwas idź turoniu bo już czas.
BABA
Zacny gospodarzu, domowy szafarzu
Mówią żeś bogaty, dej nam dwa dukaty,
Abo kiełbasy dwą pęta, bo już ida święta.
WSZYSCY
Za kolędę dziękujemy,
zdrowia szczęścia winszujemy
i będziemy rozgłaszali dobrzy ludzie dużo dali!
Węcej o kolędowaniu przeczytasz tutaj.
A śpisz Bartek, Szymek, Wojtek, Maciek, Walek, Kuba i ty Stachu?
Odezwij się przecie który z was, bo umrę od wielkiego strachu.
Ono coś takiego, jak słońce jasnego, Świeci na niebie.
Gwałtu! gwałtu! niebo gore, czy się pono świat zajął bratkowie,
- Przebóg wstańce, a czem prędzej uciekajcie, bo idzie o zdrowie:
- Jeśli nie wstaniecie, wszyscy poginiecie, precz do jednego.
Obyżeś spał! Czego wrzeszczysz? Czy cię pono niefortuna łupi? Śpisz a gadasz, marzy ci się lada Judasz, a ty bajesz głupi: Że się coś zjawiło, znać ci przyśniło, żeś widział słońce.
Oj nie spięć ja mój Wojtalu, ani ci też lada czego prawię, Już to chwila, jak nie przez sen światłość widzę, lecz na sczerym jawie: Słyszę i śpiewanie i prześliczne granie, hen za góreczką.
Wszak słyszycie, dlaczego się ci Janieli radują na niebie, Że Mesyasz przyszedł na świat, więc nam w tejże wesołości siebie, każą naśladować, do szopy wędrować, przywitać Pana.
Cały tekst gwarą: Kantyczki. Kolędy i pastorałki w czasie Świąt Bożego Narodzenia po domach śpiewane z dodatkiem pieśni przygodnych w ciągu roku używanych, Mikołów – Warszawa 1904.
Od wschodu słońca, od wschodu słońca trzej króle jadą
Panu naszemu narodzonemu trzej dary kładą
Jeden mu mirrę, drugi kadzidło, a trzeci złoto
By otrzymali w niebie koronę wszyscy trzej za to
Herod złośliwy, Herod złośliwy, gdy się dowiedział
Kazał wyrębać malutkie dzieci na całym świecie
Matka Najświętsza, Matka Najświętsza, gdy wieść usłyszała
Z Jerozolimy aż do Egiptu z dzieckiem uciekała
Wyszła na pole, wyszła na pole chłop pszeniczkę siał
Szczęść Boże chłopku, szczęść Boże chłopku jutro będziesz żał
Herod złośliwy, Herod złośliwy na siwym koniu
Za Matką Najświętszą, za Matką Najświętszą leciał w pogoniu
Wyjechał na pole, wyjechał na pole chłop pszeniczkę żał
Czy żeś nie widział jakiej niewiasty z małym dzieciątkiem?
Widziałem królu, widziałem panie, jam pszeniczkę siał
Bodajby tobie kat głowę zrębał, czemuś nie znać nie dał?
Wyjechał na pole, wyjechał na pole jego wielka chciwość
Tam go zabiła, tam go zaćmiła wielka Boska siła.